Blog

Umiejętności dla sukcesu

Czym jest język inkluzywny?

Język integracyjny oKomunikacja długopisowa do różnorodność. Pozwala nam wyrazić szacunek dla drugiej osoby, niezależnie od jej tożsamości, wyglądu czy wieku. Mówiąc w sposób inkluzywny, możemy wyrazić naszą otwartość na każde pochodzenie, religię, doświadczenie choroby, doświadczenie własnej płci lub seksualności w rozmowie z dzieckiem.    

Inkluzywność inspiruje uważność - zarówno w doborze słów, jak i w tonie rozmowy, aby wyrazić szacunek i równą wartość dla naszych emocji i uczuć oraz uniknąć hierarchii kulturowych opartych na wieku. Osoba doświadczająca określonej cechy (np. znajdująca się w spektrum transpłciowości) prawdopodobnie będzie miała większą wiedzę niż ty, jeśli chodzi o aktualną terminologię. Może być również, z powodu stresu mniejszościowego i strachu przed odrzuceniem, wrażliwa na słowa, które stygmatyzują i stereotypizują. Dlatego, aby wyrazić wsparcie i szacunek, warto poszerzyć swoją wiedzę na temat języka, którego używamy do mówienia o grupach zagrożonych dyskryminacją z wyboru. Codzienny język jest pełen uproszczeń i stereotypów. Odzwierciedla fałszywe założenie, że wszyscy jesteśmy biali (stąd w końcu kolor "cielisty"), że jesteśmy podzieleni na mężczyzn i kobiety ("przeciwne" płcie) i że skutkuje to zestawem przypisanych cech i zdolności ("kobiece rozmowy" i "męskie decyzje"). Język, którego używamy, ma moc bagatelizowania przestępstw (gdy zamiast o gwałcie mówimy o "wykorzystywaniu seksualnym dzieci") oraz moc stygmatyzowania i dyskredytowania (gdy zamiast o osobach niepełnosprawnych ktoś mówi o "kalekach" lub "niepełnosprawnych").NeutralneW użyciu są również słowa, które w języku polskim zostały ukute jako neutralne wersje słów genderowych z alternatywnymi końcówkami fleksyjnymi (np. -um, -cze, -o). W piśmie można spotkać tzw. iksjatywyTermin ten odnosi się do zastąpienia znaków rozróżniających rodzaj żeński i męski znakiem x, np. didxm, mojx partnerx. A symbol zastępczy (np. did_m) lub inne znaki są również czasami używane zamiast x. Warto zauważyć, że są to formy potencjalne, nieskodyfikowane w systemie gramatycznym języka polskiego.

Inkluzywność - więcej niż trend

Różnorodność, niebinarność, tolerancja... to niezwykle ważne tematy w dzisiejszym świecie. Nie są to jednak nieistotne trendy, które szybko przeminą. Business Insider przewiduje, że w latach 2021-2023 inkluzywność zacznie wpływać na sposób funkcjonowania społeczeństwa i będzie kształtować nasze wybory, takie jak miejsce pracy. Stąd wzrost popularności języka inkluzywnego, który znajduje coraz więcej zastosowań w różnych dziedzinach naszego życia - jego rola zaczyna być równie ważna w komunikacji społecznej, jak w dokumentacji medycznej czy pismach urzędowych.

Czym więc jest język inkluzywny? Podążając za oficjalnym definicja Rady Unii Europejskiejjest to język:

  • wolne od uprzedzeń,
  • bez żadnych aluzji do płci,
  • unikanie stereotypów,
  • poszanowanie różnorodności.

Innymi słowy, język inkluzywny to język, który traktuje wszystkich jednakowo, niezależnie od płci, rasy, orientacji, niepełnosprawności, wieku, pochodzenia, religii, a nawet światopoglądu.

Jak korzystać z formularzy integracyjnych?

Zwracając się do mężczyzn, używamy form męskoosobowych, np. nauczyciel, pracownik, a zwracając się do kobiet, używamy form żeńskich, tzw. feminatywów, np. nauczycielka, pracownica. Z drugiej strony, jeśli chcemy zwrócić się zarówno do mężczyzn, jak i kobiet, możemy użyć dwóch form jednocześnie, np. nauczyciele i nauczycielki, pracownicy i pracownice. Jak jednak uwzględnić w komunikacji osoby niebinarne, które nie identyfikują się z żadną z płci? W tym przypadku mamy do dyspozycji szereg form inkluzywnych, które pozwolą nam wyjść poza schematy i uwzględnić tolerancję w naszym języku. Możemy używać inkluzywnych form w mowie i piśmie na kilka sposobów:

Znaki specjalne

Jedną z bardziej popularnych technik, których możemy użyć, aby upewnić się, że nie wykluczamy nikogo w naszej pisemnej komunikacji, są znaki specjalne. Użycie tak zwanego piętra (_) lub gwiazdki (*) pozwala nam zachować miejsce na interpretację dla różnych odbiorców.

Przykłady:

  • * zapomniałem hasła.
  • _ był zadowolony z usługi.

Rzeczowniki zbiorowe

Inną metodą w języku inkluzywnym jest użycie rzeczowników zbiorowych. Pozwala to uniknąć odnoszenia się do płci i zamiast tego odnosi się do całości.

Przykłady:

Państwo (zamiast Pan/Pani),

studentów (zamiast studentów płci męskiej i żeńskiej).

Sformułowania neutralne pod względem płci

Kolejną formą inkluzywną są tak zwane personatywy, które są wyrażeniami neutralnymi pod względem płci. W wyrażeniach tych pojawia się słowo osoba, np. mówca. Dzięki temu możemy zwracać się do odbiorców bez odwoływania się do ich płci. Możemy również użyć wszystkich form jednocześnie, np. studenci płci męskiej, studenci płci żeńskiej, osoby studiujące.

Konstrukcje bezosobowe

W języku inkluzywnym możemy używać dowolnych konstrukcji bezosobowych, tj. trybu rozkazującego, co pozwoli nam uniknąć odniesień do płci.    

Przykład:

  • Należy wypełnić kwestionariusz (zamiast wypełniania kwestionariusza przez kandydata),
  • Prosimy o wypełnienie formularza.

Rodzaj żeński (i dzielenie)

Możemy więc użyć *feminatives (wspomniany odbiorca). Nie jest to jednak jedyna opcja. Inną opcją jest wymienienie obu płci, np. "And you can become a mechatronics men /mechatronics woman". Jest to znane jako rozszczepienie.

Dlaczego warto zacząć używać inkluzywnego języka w komunikacji marki?

Zawarcie w komunikacji słów i zwrotów, które nie sugerują dyskryminacji, pokazuje, że firma/osoba dla niej pracująca chce słuchać i rozumieć potrzeby klientów_kobiet/mężczyzn i pracowników_kobiet/mężczyzn z różnych grup społecznych.

Używanie języka inkluzywnego poprawia również prestiż firmy i zwiększa jej atrakcyjność w oczach klientów_kobiet/mężczyzn.

Firmy, które angażują się w walkę z dyskryminacją i tworzenie środowiska sprzyjającego włączeniu społecznemu, mają zwykle większe poparcie wśród społeczności internetowej i użytkowników mediów społecznościowych.

Dzięki takiej strategii firma może przyciągnąć szersze grono klientów, a także zwiększyć lojalność obecnych. Język inkluzywny niesie ze sobą więcej znaczeń, z którymi więcej osób może się identyfikować. Pozwala zaangażować szerszą publiczność i zwiększyć skuteczność komunikacji.

– www.diuna.biz

- Język równościowy, w Razem mamy siłę: STOP DYSKRYMIANCJI!";  program obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.